SARIKAMIŞ

21.12.2020
Paylaş

Sarıkamış’ harakatının 106.yılında Aziz şehitlerimizi Rahmetle anıyorum mekanları cennet olsun inşallah

SARIKAMIŞ

Allahuekber’ de acı felaket

Kesti umutları kar Sarıkamış

Doksan bin şehide oldun memleket

Ana gibi sadık yar Sarıkamış

Damarda ki kandır gelen bu sevda

Vatan için etti canını feda

Emanettir ecdadın dan evlada

Bitmez sende yiğit er Sarıkamış

Yollar aşıp sana gelen Mehmed e

Şahadetle murat alan Mehmed e

Beyaz kar altında kalan Mehmed e

Açtın toprağından yer Sarıkamış

Bir baştan bir başa şanlı yurdumuz

Aziz Cumhuriyet şanlı ordumuz

Elin çakalın bizim kurdumuz

Eyledi dünya’ya dar Sarıkamış

Özkan’ım silinmez Türk’lüğün adı

Her yiğidin şehit olmak muradı

Unuturmuş Ata’sını evladı

Sende bu kudreti gör Sarıkamış

Özkan Güli

Yıl 1914...Yer Sarıkamış...

Sarıkamış’ta 60 bini donarak olmak üzere 78 bin şehit vermiştik.

1914 yılının 15-22 Aralık tarihleri arasında, Sarıkamış yakınındaki Allahuekber dağlarında, Kars’ı Ruslardan geri almak için harekata katılan 60 bin asker donarak öldü.

Başkumandan vekili Enver Paşa büyük bir güçle, Rusları hiç beklemedikleri bir yerden, Allahüekber dağlarından aşarak vurmayı ve Kars’ı yeniden vatan topraklarına katmayı hedeflemişti.

Allahuekber dağlarının yer yer 2-3 bin rakımlı geçitlerinde ısı sıfırın altında 30 dereceye kadar düşüyordu. Türk askerlerinin büyük bölümü ise çölden gelmişti ve üzerlerinde yazlık üniformalar vardı.

Sarıkamış’ta dondurucu soğuk altında askerlerimizin durumunu Kurmay Subay Şerif Bey "Sarıkamış" adlı kitabında şöyle anlatıyor:

"Yol kenarında karların içinde çömelmiş bir asker, bir yığın karı kollarıyla kucaklamış, titreyerek, feryat ederek dişleriyle kemiriyordu. Kaldırıp yola sevketmek istedim. Beni hiç görmedi. zavallı çıldırmıştı. Bu suretle şu lanetli buzullar içinde biz belki on bin kişiden fazla insanı bir günde karların altına bıraktık ve geçtik".

Rus Kafkas Ordusu Kurmay Başkan Vekili Dük Aleksandroviç Pietroviç Sarıkamış’ta gördüklerine anılarında şöyle yer vermiş:

"İlk sırada diz çökmüş 9 kahraman. Mavzerleriyle nişan almışlar, tetiğe asılmak üzereler ama asılamamışlar... İkinci sırada cephane taşıyanlar var, sandıkları bir avuçlamışlar ki, kainattan hırslarını almak istiyor gibiler. Öylesine kaskatı kesilmişler... Ve sağ başta Binbaşı Nihat. Dimdik ayakta, başı açık, saçları beyaza boyanmış, gözleri karşıda...Allahuekber dağlarındaki son Türk müfrezesini teslim alamadım. Bizden çok evvel, Allah’larına teslim olmuşlardı."

Allahuekber dağları, 37 bin şehit verilerek aşıldı ve Sarıkamış kuşatıldı. Sarıkamış kuşatma harekatı aşırı soğuk ve açlık yüzünden, hedef ele geçirilemeden, 5 Ocak 1915’de sona erdi.

Osmanlı Ordusu bu dağlarda, 60 bini donma sonucu tam 78 bin şehit verdi. Rus birlikleri de bu savaşlarda 32 bin askerini kaybetti.

SARIKAMIŞ DRAMI

Binlerce Asker Soğuğa Yenildi
1914’te, Doğu illerini kurtarmak için Ruslara taarruz edilmesi kararı alınınca, harekatın hedefi Sarıkamış olarak belirlendi. 22 Aralık 1914’te başlayan harekatın ilk iki gününde hedeflere ulaşıldı.

Enver Paşa komutasındaki Türk ordusu, 25 Aralık günü Soğanlı Dağları üzerinden taarruza geçti. Fakat, geçit vermeyen karlı dağları aşmaya çalışan binlerce Türk Askeri soğuğa yenik düşerek şehit oldu.

SARIKAMIŞ HAREKATI

Sarıkamış Harekâtı Birinci Dünya Savaşında felâketle neticelenen askerî harekât.
Osmanlı Devleti harbe; 1878’den beri Rus işgalinde bulunan Kars, Sarıkamış, Ardahan gibi doğu illerimizi geri almak, Doğu Avrupa’da Ruslarla harp hâlinde olan Almanlara yardım etmek, kazanılacak bir zaferle Kafkaslar ve Orta-Asya’daki Türk illerinin kapısını açmak maksatlarıyla, başta Enver Paşa olmak üzere, iktidarda bulunan İttihatçılar tarafından sokuldu.
Türk bayrağı çekilip, Yavuz ve Midilli adı verilen iki Alman zırhlısı, Karadeniz’deki Rus limanlarını bombardıman etti. Rusya da buna karşılık olarak 30 Ekim 1914 tarihinde Türkiye’ye taarruz etti. Rus-Kafkas ordusu, Karadeniz’den Ağrı Dağındaki hudut üzerinden yedi kol hâlindeki saldırısıyla Pasinler’e kadar ilerledi. Rus ordusunun taarruzu, Köprüköy’de durduruldu. Üçüncü ordu, 3-9 Kasım 1914 günlerinde meydana gelen Köprüköy Meydan Muharebesinde Rus ordusunu yendi. Üçüncü Ordu Komutanı, mevsim şartlarını dikkate alıp, ayrıca askerin kaput başta olmak üzere, giyim ve iâşesinin yetersizliğini, top ve süvari atlarının azlığını hesaba katarak, sıcağı sıcağına düşmanı takip etmedi. Köprüköy Meydan Muharebesinin raporlarını alan, yarbaylıktan paşalığa terfi ettirilen Harbiye Nazırı (Millî Savunma Bakanı) Enver Paşa, Alman kurmay ve generalleriyle Erzurum’a geldi. Enver Paşa, Erzurum ve Köprüköy’de birer taburu teftiş etmişti; ancak ordu birliklerinin tamamı hakkında yeterli bilgiye sahip değildi. Üstelik, ordu kumandanı Hasan İzzet Paşanın, bu mevsimde harekât yapılamayacağı, taarruzun bahara bırakılması tavsiyesine karşılık, onu vazifesinden azletti ve taarruza karar verdi. Üçüncü Ordu Komutanlığı vazifesini de üzerine alan Enver Paşa, 18 Aralık 1914 tarihinde, kıtalara, taarruz emrini verdi.
Taarruza iştirak eden birliklerin büyük bir kısmı, özellikle Arabistan’dan geri çekilen ve Güneydoğu Anadolu’dan sevk edilenler, sıcak iklime alışık olup, teçhizatları yönünden kış şartlarına hazırlıksızdı. Üçüncü Ordunun üç kolordusu (9, 10, 11. Kolordular), 24 Aralık 1914 günü -39 derece soğukta Büyük Sarıkamış Çevirme ve Kuşatma (İhâta) Harekâtına başladı. Ayrıca, gerilla harbi yapan yarı resmi Türk çeteleri de, Ardahan’a hareket etti. Üçüncü Ordudan bazı kıtalar, 24-25 Aralık gecesi, Sarıkamış’a ulaşmayı başardı. Ancak, Allahü Ekber Dağlarını aşarken çetin zorluklar ve kış şartları sebebiyle gerek miktar, gerekse mevcut silahları yönünden çok zayiat ve kayıp verdiler. Allahü Ekber Dağlarını aşan Mehmetçiklerden bir kol da, Sarıkamış’ın doğusundaki Selim İstasyonuna vararak demiryolunu tahrip edince, Sarıkamış’taki Rus kolorduları paniğe uğradı. Gayriresmî Türk çeteleri de, 1915 yılı başında Ardahan’a girdi. Rus Kafkas Ordusu Başkumandanı, Üçüncü Ordunun ilerleyişi üzerine; 2-3 Ocak 1915 günlerinde telsiz-telgraf ile müttefikleri Fransa ve İngiltere’ye, günde birkaç defa yalvarırcasına başvurarak:
"Telefon konuşmalarını durduran soğuk ve kış, Türk ordusunu engelleyemiyor. İkinci bir cephe açarak, Türk ordularının ilerlemesi durdurulamaz ise, zengin Bakü petrolleri, Osmanlı-Alman ittifakının eline geçecek ve Hindistan yolu onlara açık bulunacaktır!" haberini gönderiyordu.
Kış, 3-4 Ocak 1915 gecesi daha da şiddetlendi. Fırtına ile yağan kar, yolları tıkayıp, çadırları yıktı. Arkasından da dondurucu soğuklar bastırınca, 150 000 kişilik ordunun 90 000’i (veya 60 000’i) donma, dizanteri ve tifo gibi hastalıklarla mahvoldu. Sarıkamış İstasyonuna giren Enver Paşa, bu felaket karşısında, Üçüncü Orduyu yüzüstü bırakıp, İstanbul’a döndü. Bu harekâtta Ruslar, 32 000 kayıp verdiler.
Sarıkamış Harekâtı; kuşatma harekâtıyla düşman kuvvetlerinin arkasına düşmeyi hedef alan, başarılı bir plândı. Ancak, stratejinin faktörlerinden zaman iyi değerlendirilmediği, kuvvetler de böyle bir harekâtı yapacak şekilde teçhizatlandırılmadığı için başarısızlıkla sonuçlandı.
Ordunun kış şartlarına hazır olmaması ve olumsuz iklim şartları sebebiyle ikmal ve iaşe hizmetlerinin yapılmayışı, kıtalarda açlığa, hayvanların telef olmasına, dolayısıyla birliklerin dağılmasına sebep oldu. Enver Paşanın şuursuzca verdiği gece taarruzu emirleri, kayıpları daha da arttırdı.

Sarıkamış Harekâtı sonunda, Doğu Anadolu kapıları, Ruslara açıldı. 13 Mayıs 1915’te Ermenilerin işbirliği yaptığı Rus kuvvetleri, önce Vana, bilâhare Muş ve Bitlise girdi. Ermenilerin harp esnasında Ruslara yaptıkları büyük hizmetin karşılığı olarak, bu illerin valilikleri, Ermenilere verildi. Harpten sonra, Ermeni-Rus işbirliği sonunda, bölge halkına karşı müthiş bir soykırıma girişildi. Van Gölünün ortalarına kayıklarla taşınıp öldürülen, suya dökülen çocuk, kadın, genç ve ihtiyar Türklerin sayısı, kesin olarak tespit edilmemesine rağmen, çok fazladır. Esasen, bu harp sırasında Ermeni Komitacıları, hemen her tarafta isyana hazırlanarak, birçok yerde depolar dolusu silah ve cephane biriktirdiler. Bu silah, teçhizat ve destekle katliam yapıp, Doğu Anadolu’yu harabeye çevirdiler.

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmamış. İlk yorum yapan siz olun.

Yorum Yaz

Diğer Yazılar

NE OLUR

12.06.2023

...

Devamını Gör

İSTANBUL

29.05.2023

6 Ekim İstanbul’un kurtuluş yıl dönümü kutlu olsunİSTANBUL...

Devamını Gör

ANA

13.05.2023

ANANe büyük varlıksın ne büyük nimet...

Devamını Gör

SOLU SAĞLAM OLANIN

18.04.2023

...

Devamını Gör

BENZERSİN ATIŞMA

03.04.2023

...

Devamını Gör

ÇANAKKALE ZAFERİ

17.03.2023

...

Devamını Gör

KADIN

07.03.2023

...

Devamını Gör

KALMADI

27.02.2023

...

Devamını Gör

KESTİ KAR FIRTINA YOLLARIMIZI

07.02.2023

...

Devamını Gör

KADIN PROGRAMLARI

30.01.2023

...

Devamını Gör

USTA KALEMLER

16.01.2023

...

Devamını Gör

BAK

18.12.2022

...

Devamını Gör

AŞIK REYHANİ

07.12.2022

...

Devamını Gör

ŞAİR ÖMER BAYRAM

22.11.2022

...

Devamını Gör

ATATÜRK

09.11.2022

...

Devamını Gör

USTA KALEMLERDEN

05.11.2022

...

Devamını Gör

CUMHURİYET

28.10.2022

...

Devamını Gör

AĞASI FİL OLAN KÖYDE

19.10.2022

...

Devamını Gör

TERS ÖĞÜT (GİTSİN)

12.10.2022

...

Devamını Gör

İSTANBUL

05.10.2022

...

Devamını Gör

ÖĞRETMENİM

11.09.2022

...

Devamını Gör

Ali Duysak

02.09.2022

...

Devamını Gör

PEYGAMBERLER

21.08.2022

...

Devamını Gör

KUL OLUR

12.08.2022

...

Devamını Gör

DOLANIR

30.07.2022

...

Devamını Gör

YAŞADIM

14.07.2022

...

Devamını Gör

OZAN İHLASİ

30.06.2022

...

Devamını Gör

BABAM

15.06.2022

...

Devamını Gör

BU KÖYÜN

08.06.2022

...

Devamını Gör

OĞUL

31.05.2022

...

Devamını Gör

HİLE VAR

16.05.2022

...

Devamını Gör

ANA

08.05.2022

...

Devamını Gör

İŞÇİ KARDEŞİM

01.05.2022

...

Devamını Gör

AŞIK DAİMİ

15.04.2022

...

Devamını Gör

KADIN PROGRAMLARI

05.04.2022

...

Devamını Gör

MİLLİ MARŞIMIZ

11.03.2022

...

Devamını Gör

KADIN

07.03.2022

...

Devamını Gör

KIZIM

02.03.2022

...

Devamını Gör

ARDAHAN

23.02.2022

...

Devamını Gör

GÖRÜRSÜN

20.02.2022

GÖRÜRSÜN Ömür defterimde gam keder dolu Okudukça, nice çile görürsün Aşılmaz engelli hayatın yolu...

Devamını Gör

İsmail Aydoğmuş

13.02.2022

...

Devamını Gör

YAŞADIM

06.02.2022

...

Devamını Gör

BU KÖYÜN

01.02.2022

...

Devamını Gör

BAK

26.01.2022

...

Devamını Gör

KALMADI

20.01.2022

...

Devamını Gör

NEŞET ERTAŞ

25.09.2021

NEŞET ERTAŞ Büyük usta Neşet Ertaş’ı ölümün 9.yılında rahmetle anıyorum ruhu şad mekanı cennet olsun inşallah...

Devamını Gör

BİTMEZ (DİVAN)

21.09.2021

...

Devamını Gör

GELSENE

15.09.2021

...

Devamını Gör

TERS ÖĞÜT (GİTSİN)

12.09.2021

...

Devamını Gör

KARS

01.09.2021

...

Devamını Gör

ATATÜRK

30.08.2021

...

Devamını Gör

BANKA

26.08.2021

...

Devamını Gör

MEVLA’YA

22.08.2021

...

Devamını Gör

OĞUL

18.08.2021

...

Devamını Gör

KARIŞTIRDI

14.08.2021

...

Devamını Gör

SOYDU GİTTİ

05.08.2021

...

Devamını Gör

ŞİMDİ YAKIN ELİNİZE KINAYI

01.08.2021

...

Devamını Gör

DÜNYA

27.07.2021

...

Devamını Gör

YEŞİL GÖZLÜM

22.07.2021

...

Devamını Gör

OLACAKSA

17.07.2021

...

Devamını Gör

AZ GELİR

13.07.2021

...

Devamını Gör

BAĞIŞLA BENİ

08.07.2021

...

Devamını Gör

GİDERSİN

03.07.2021

...

Devamını Gör

AŞIK SABRİ ŞİMŞEKOĞLU

28.06.2021

...

Devamını Gör

AKLI FUKARA

25.06.2021

...

Devamını Gör

AYBÜKE

19.06.2021

...

Devamını Gör

EMOĞLU

15.06.2021

...

Devamını Gör

BİR TÜRLÜ AKLIMDAN ÇIKMADIN BENİM

12.06.2021

...

Devamını Gör

ABDULRAHİM KARAKOÇ

07.06.2021

...

Devamını Gör

BİZİM DEĞİL Mİ

04.06.2021

...

Devamını Gör

İSTANBUL

29.05.2021

...

Devamını Gör

ALANLAR VAR

25.05.2021

...

Devamını Gör

ATATÜRK

18.05.2021

...

Devamını Gör

AŞIK MAHSUNİ ŞERİF

17.05.2021

...

Devamını Gör

İŞTE O GÜN BAYRAM OLUR

13.05.2021

...

Devamını Gör

YA RAB

11.05.2021

...

Devamını Gör

ANAM

09.05.2021

Ne büyük varlıksın ne büyük nimetÇıkarız bir sevgi sunarsın anaŞefkat...

Devamını Gör

GELSENE

02.05.2021

...

Devamını Gör

DOĞU TÜRKİSTAN

29.04.2021

...

Devamını Gör

ALİ EKBER ÇİÇEK

26.04.2021

ALİ EKBER ÇİÇEK Türk Halk Müziği’nin usta ismi Ali Ekber Çiçek’i ölümün 15.yılında rahmetle anıyorum Mekanı cennet ruhu şad olsun inşallah ...

Devamını Gör

HZ MAŞİTA

23.04.2021

...

Devamını Gör

HİLE VAR

18.04.2021

...

Devamını Gör

AKLI FUKARA

13.04.2021

...

Devamını Gör

İŞTE BEN O ANALARIN OĞLUYUM

09.04.2021

...

Devamını Gör

DERDİ DÜNYA OLAN

04.04.2021

...

Devamını Gör

EKREM BORA

01.04.2021

...

Devamını Gör

BAK

29.03.2021

...

Devamını Gör

MURAT ÇOBANOĞLU

25.03.2021

Büyük usta Murat Çobanoğlu’nün ölümün 16.yılında rahmetle anıyorum ruhu şad mekanı cennet olsun inşallah ...

Devamını Gör

KARS’TA ERZURUM’DA

20.03.2021

...

Devamını Gör

MÜSLÜMANIZ

15.03.2021

...

Devamını Gör

MİLLİ MARŞIMIZ

11.03.2021

...

Devamını Gör

KADIN

07.03.2021

...

Devamını Gör

SEVGİDİR

03.03.2021

...

Devamını Gör

AŞIK AHMET İMAMİ

28.02.2021

...

Devamını Gör

ARDAHAN

23.02.2021

...

Devamını Gör

KARS ARDAHAN IĞDIR

17.02.2021

...

Devamını Gör

OZAN ARİF

13.02.2021

...

Devamını Gör

ŞAİR

09.02.2021

...

Devamını Gör

CEZAYİR CENGİZ

06.02.2021

ANADOLU DERNEK TV DE CEZAYİR CENGİZ İLE AŞIK...

Devamını Gör

BİTMEZ (DİVAN)

04.02.2021

...

Devamını Gör

İŞÇİ KARDEŞİM

01.02.2021

...

Devamını Gör

SEYFİ DOĞANAY

29.01.2021

SEYFİ DOĞANAY Türk Halk Müziğinin doğayen ismi ünlü sanatçı Seyfi Doğanay’ı ölümünün 6.yılında rahmetle anıyorum ruhu şad mekanı cennet olsun inşallah ...

Devamını Gör