Referans; herhangi bir büyüklüğün miktarına kaynak, ölçü veya kıyas oluşturan başka bir büyüklüktür.  Evrende bulunan her şeyin bir miktarı vardır. Bu miktarların ne kadar az, çok, büyük veya küçük, olduğu ancak başka bir referansa göre belirlenebilir. Hiçbir büyüklük tek başına belirlenemez.  Söz gelimi ” beş” dediğinizde yalın haliyle yani referans olmaksızın bu sayının ne kadar büyük veya ne kadar küçük olduğunu anlayamazsınız.  Referans alacağınız kaynağa göre bu sayı çok devasa bir sayı olabileceği gibi çok küçük bir sayı da olabilir. Eğer pozitif tam sayı sisteminde sıfırı referans alırsanız bu sayı sonsuzda beş oranında yani son derece küçük bir sayıdır. Eğer negatif ve pozitif tam sayıları referans alırsanız bu sayı sonsuz+5 düzeyinde yani çok büyük bir sayı olacaktır.  Nicelikteki büyüklüklerin yanı sıra değer ve nitelikteki büyükler için de durum aynıdır. Beş adet takım elbise üretmeniz, beş adet çorap üretmenizden daha büyük bir üretimdir. Ancak büyüklükler belirlenirken bazen birden fazla referansı bir arada kullanmak gerekiyor. Eğer saniyede beş çorap üretiyorsanız 50 yılda beş takım elbise üretmenizden çok daha büyük bir üretim yapıyorsunuz demektir. Burada üretimin büyüklüğü belirlenirken zamanın büyüklüklerini de kullanmanız gerekiyor.  Üretimdeki başarıyı belirlemeye çalıştığınızda daha çok referansa ihtiyacınız olacaktır. Bu defa zaman büyüklüklerinin yanında sermaye, nakit, maliyet, personel, hammadde, nakliye, makine, donanım, hatalı ürün miktarı ve teknoloji gibi başka büyüklükleri de referans almanız gerekecektir. Konuyla ilgili ne kadar çok referans kullanırsanız elde edeceğiniz sonuç da o oranda isabetli olacaktır.

       Büyüklükler belirlenirken başka referanslar dikkate alınarak daha önce belirlenmiş ve bazı standartlara bağlanmış olan bazı temel ölçüleri kullanırız. Bunların içinde en yaygın kullanılan ölçüler; zaman (saniye), uzunluk (Metre), kütle (Kilogram), sıcaklık (Kelvin), alan (Metrekare), hacim (Metreküp), madde miktarı (Mol), elektrik akımı (Amper), ışık şiddeti (Kandela) ve enerjiye (Joule) ait ölçülerdir. Bu konularla ilgili herhangi bir büyüklüğü tespit ederken referans aldığımız ölçüler bunlardır. Ancak bu ölçülerin standartları belirlenirken de başka referanslar kullanılmıştır. Söz gelimi bir metrenin ne miktarda bir uzunluk olduğunun belirlenmesi için ışığın boşlukta aldığı hız referans alınarak belirlenmiştir.  Böylece metrenin tanımı: Işığın, bir saniyenin 299.792.458 de biri kadar olan sürede aldığı mesafe miktarıdır. Metre için ışık hızının referans alınmasının nedeni bu hızın göreli değil sabit olmasıdır. Işık, her zaman ve her koşulda boşluk içinde hareket ederken saniyede 299.792.458 metre yol alır. Işığın hızı bu miktardan ne bir miktar daha fazla ne de bir miktar daha az olabilir. Saniye ise;  sezyum 133 atomunun iki aşırı ince seviyesi (yörünge) arasında yaptığı geçişe karşılık gelen 9.192.631.770 periyodun toplam süre miktarıdır. Yani Sezyum 133 atomunun en ince iki yörüngesi arasında her 9.192.631.770 defa dönmesi sırasında geçirdiği süre miktarına bir saniye denir.  kilogram ise; 6,626 0693×10-34 joule saniye olan Planck sabiti  değeridir.  Burada da referans alınan unsurlar enerji ve zaman miktarından oluşan Planck sabitidir.  Sıcaklığın ölçü birimi kelvindir. Daha önce santigrat derece olarak kullanılan sıcaklık ölçü birimi 1967 yılından itibaren kelvin olarak kullanılmaktadır. Sıcaklık ölçü biriminin referansı ise saf suyun donma noktasıdır. Donmuş haldeki saf suyun sıcaklığı kelvine göre 273,15,   Celsiusa göre sıfırdır. Sıfır K ise  mutlak sıfırdır. Bu sıcaklığın Celsiyus ölçüsündeki değeri – 273,15 santigrat derecedir. Mutlak sıfır ortamında elektron ve plazma halindeki parçacıklar hariç her türlü hareket durur. Işık hızına yakın hızda dönen elektronun hızı bile saniyede 30 metre gibi çok düşük bir hıza iner. Mutlak sıfırın referansı maddenin minimum entropi (minimum değişim) düzeyidir. Bu ortamda maddelerin iç enerjisi sıfıra düşer. Bu ve diğer ölçülerin ast ve üst katları ise belirlenmiş kat sayılarına çarpılarak veya bölünerek elde edilmiştir.

        Evrendeki ölçülerin tamamı bir veya birden fazla referansa dayanılarak ölçü olma özelliğine  kavuşturulmuştur. Bütün temel ölçü birimlerinin nihai referansı doğanın işleyişidir. Eğer referans olmazsa  bir cismin durgun olması ile hareket halinde olması aynı şeyi ifade edecektir.   Yine eğer referans olmazsa bir cismin bir kilometre uzunluğunda olması ile bir santim uzunluğunda olması aynı olacaktır. Referansız ortamda herhangi bir büyüklüğün nagatif, nötr ve pozitif durumları arasında bir fark bulunmayacaktır ve böyle bir büyüklük asla ölçülemeyecektir. Tamamen boş bir A4 kâğıdına sadece bir ev resmini çizerseniz bu evin büyüklüğü anlaşılmayacaktır.  Çizdiğiniz ev kibrit kutusu kadar küçük maket bir evin resmi olabileceği gibi devasa bir malikânenin resmi de olabilir. Eğer evin yanına perspektif vererek bir ağaç, bir insan, bir yol, bir araba çizerseniz bakan kişi evi bu referanslara göre kıyaslayıp yaklaşık büyüklüğünü de tahmin edebilecektir. Görsel öğeler üzerinde reklam ve tanıtım yapan şirketler, eğer ürünün spesifik ölçüleri yoksa ve eşya ortamında çekilmemişse tanıtımını yaptıkları ürünün fotoğrafında ürünün büyüklüğüne göre yanında bir kalem, çay bardağı, tırnak makası, sehpa, el, parmak, koltuk, insan veya benzeri, yaklaşık büyüklükleri bilinen belli başlı bazı referansları bulundurarak ürünün büyüklüğünün anlaşılmasını sağlamaktadırlar. Bunu yapmadıkları takdirde tanıtımı yapılan bir saksı, fincan kadar küçük algılanabileceği gibi bir bulaşık makinası kadar büyük de algılanabilir.  Dolayısıyla müşteri bu bilinmeze para ödemek istemeyecektir.

       Şimdi uzayı üç boyutlu bir A4 kâğıdı gibi düşünün ve uzayda siz dahil hiçbir şeyin olmadığını hayal edin. Bu mutlak uzay boşluğunda da sadece bir çubuk bulunmaktadır. Evren daha önce hiç var olmadığı için geçmişe dair hiçbir deneyim bulunmamaktadır. Bu koşullarda yani hiçbir referansın olmadığı mutlak uzay boşluğunda ve şu anki deneyimlerinizin hiçbirinden yararlanmadan bu çubuğun özellikleri hakkında ne gibi bilgiler elde edebilirsiniz? Burada çubuk hakkında elde edebileceğiniz tek bilgi boyunun eninden daha çok uzun olduğu şeklindeki bilgi olacaktır. Bu bilgiyi edinmenizin nedeni çubuğun eninin boyu için, boyunun da eni için referans oluşturmasıdır. Şimdi bu referansı da ortadan kaldırmak için eninin olmadığı tek boyutlu bir uzunluk olduğunu düşünelim. Bu durumda çubuk için başka bir referans olamayacağından bu çubuğun ne kadar uzun veya kısa olduğu bilinemeyecektir. Çubuk kilometrelerce uzun olabileceği gibi bir parmak kadar kısa da olabilir. Siz de var olmadığınız için kendi beden ölçülerinizi de referans alamayacaksınız. Dolayısıyla bilgi ve teorik düzeyde bu uzunluğun büyüklüğü saptanamayacaktır. Bilgi ve teorik olarak saptanamazsa da bunun en azından bizden bağımsız bir realitesi olduğunu ve bu realitede çubuğun mutlaka belli bir uzunluğa sahip olacağını düşünürüz. Fakat aslında bu da doğru değildir. Çünkü belli bir uzunluk dediğimizde farkında olmadan geçmiş deneyimlerimizi hesaba katıyoruz. Bir şeyin belli olması için mutlaka başka referansların olması gerekiyor. Dolayısıyla çubuğun belli bir uzunluğu yoktur. Yani çubuğa ne teoride ne de realitede de herhangi bir uzunluk istinat edebiliriz. Peki o zaman çubuğun uzunluğu için ne diyebiliriz? Çubuğun uzunluğu için söyleyebileceğimiz en doğru şey çubuk için bütün uzunlukların aynı değerde olduğudur. Bu durumda yani referansız mutlak uzay boşluğunda çubuk için bildiğimiz anlamdaki bir kilometrelik bir uzunluk ile bir santimlik bir uzunluk birbirine eşit olacaktır. Dolayısıyla bu eşitlik hem teoride hem pratikte geçerli bir eşitlik olacaktır.

        Peki çubuk bu mutlak uzay boşluğunda durgun mudur yoksa hareket halinde midir? Referansın olmadığı sonsuz uzay boşluğunda durgunluk ile hareket aynı şeyi ifade eder. Bu eşitlik de algılarımıza ters gelecektir. Algılarımıza ters gelmesinin nedeni yine evren içinde edinmiş olduğumuz deneyimlerimizdir. Çünkü çubuğun hareket halinde olduğunu söylemeniz için mutlaka en azından hayali olarak da olsa bir referansınızın olması gerekiyor ki çubuk bir noktadan diğer bir noktaya ilerlemiş olsun. Fakat hayali ya da gerçek hiçbir nokta veya referans bulunmamaktadır. Sahip olduğumuz deneyimlerimizi de kaçak yollardan işin içine koymamalıyız. Bu durumda teorik ve pratikte durgunluk ile hareket aynı şeyi ifade edecektir. Elbette hızın bütün büyüklükleri de birbirine ve durgunluğa eşit olacaktır. Burada ışık hızının bir sınır tayin edeceğini düşünebiliriz fakat ışığın kendisi de bir referanstır ve böyle bir referans dahil hiçbir referansın olmadığı bir uzayı koşullandırıyoruz.

       Aynı durum, çubuğun ağırlığı, kütlesi, sıcaklığı, konumu, hacmi, adedi ve yönü için de geçerlidir. Burada kütlesi için çubukta bulunan atom sayısını baz alırsak referans edinmiş olacağız. Halbuki koşul gereği çubuk tek parça halindedir ve atom ve moleküllerden oluşmamıştır. Yine çubuğun bir adet olduğunu öne sürmemiz için mutlaka en azından ikinci bir çubuğu düşünmemiz gerekecektir ki ikinci bir çubuk veya başka herhangi bir nesne bulunmamaktadır.  Çubuk için bir konum belirleyecek olursak hayali de olsa bazı koordinatları yani referansları vermemiz gerekecektir. Halbuki içinde hiçbir referansın bulunmadığı sonsuz ve dolayısıyla kenar ve sınırları olmayan bir uzayın nokta, nirengi, eksen ve koordinatları da olmayacaktır.  Ayrıca geçmiş bir deneyimimiz olmadığı için hayallerimizi de referans edinemeyeceğiz. Böylece çubuk için bütün konumlar eşdeğer olacaktır.  Çubuğun bir yönü de olmayacak çünkü yön hareketle ilgi bir unsurdur ve çubuk için durgunluk ve hareket aynı şeydir. Ayrıca kenar ve sınırları olmayan sonsuz ve tamamen boş olan bir evrende sağ, sol, yukarı aşağı, ileri ve geri gibi yön ve konumlardan  söz edilemez.  Bunlardan  söz edebilmek için evrende en az iki şeyin olması gerekiyor ki biri diğerinin sağında, solunda, yukarısında, aşağısında, ilerisinde veya gerisinde olsun.  

        Referanslar ve büyüklükler zamanla ezberlenip hafızada depolanırlar.  Uzakta gördüğünüz bir insanın göze görünen büyüklüğü bir parmak boyundadır fakat siz o insanın aslında yaklaşık olarak bir ile iki metre arsı bir boyda olduğunu bilirsiniz. Bunu bilmenizin nedeni insan boyu hakkında geçmişte edinmiş olduğunuz deneyimdir. Bu deneyimleriniz ile ilgili şablonlar hafızanıza kaydedilmiş ve ihtiyaç anında bu şablonları kullanırsınız. Böylece hassasiyet gerektiren özel bir durum yoksa her gördüğünüz şeyi ölçmek zorunda kalmazsınız. Evrende bulunan madde, enerji, uzay ve zaman parçalarının her biri diğerleri için birer referanstır. Ulaşmak istenen  bilgiye bağlı olarak bu referanslardan biri veya birden fazlası birleşik veya ayrı ayrı olarak kullanılabilir. Referanslar aynı zamanda bilginin kaynağını oluşturur.

       Bütün bilgiler madde, zaman, enerji ve uzay parçacıklarının en küçük parçadan en büyük bileşiklerine kadar her aşamadaki her türlü büyüklüklerin tekrarlı permütasyonlarının toplamından oluşur. Bütün büyüklükler ise referanslara dayanır.  Sözgelimi evrende tek bir ağaç olsaydı ona bir ağaç diyemezdik. Bir sayısının değer alması için mutlaka birden büyük veya birden küçük başka sayıların da var olması gerekiyor. Burada referans alabileceğimiz birden fazla ağaç veya başka herhangi bir şeylerin olması gerekiyor.  Aksi halde bir sayısının ne değerde nicel bir büyüklük olduğunu saptayamazdık. Birden fazla ne kadar sayı referansı varsa konu hakkındaki bilgi hacmi de o oranda artacaktır. Sahip olduğumuz veya sahip olmadığımız bilgilerin tamamı referanslar arası nicel veya nitel farklardan oluşmaktadır. En küçük bilgi herhangi bir şeyin var olmasıdır. Sözgelimi evrende sadece tek bir elektron olsaydı, bu elektron hakkındaki tek bilgimiz onun var olduğu şeklinde olacak ve başka bir bilgiye sahip olamayacaktık. Çünkü başka bir referans olmadığı için bu elektronun durgunluğu, hareketi, hızı, konumu, adedi, hacmi, ağırlığı, kütlesi, çapı, geometrik şekli, yönü, sıcaklığı, rengi, zamanı, ismi ve benzeri unsurlar hakkında hiçbir bilgiye sahip olamazdık. Dolayısıyla bu elektronun boş bir evrende tek başına var olması evrende var olan tek ve en küçük bilgi olacaktı. Eğer elektronun yanında bir proton daha olsaydı bu durumda  bununla ilgili bilgiler de kat kat artacaktı. Bu durumda her iki parçacığın adedi, hızı, uzaklığı, geometrik şekilleri, hacmi, ağırlığı, kütlesi, yönü, zamanı, sıcaklık farkı, çapı ve benzeri bir çok bilgiler oluşacaktı. Bu bilgilerin kaynağı iki parçacığın birbirine karşı oluşturdukları referanslardır.  Dolayısıyla farklılıklar arttıkça bilgi hacmi de artmaktadır.

      Dünyamız Mars’a göre daha fazla bilgi içeriyor. Çünkü dünyamızdaki referanslar daha fazladır. Dünya’mızın Mars’tan farklı olan referansları, bitki çeşitleri, hayvan çeşitleri, insan çeşitleri, su ve oksijen miktarı ile benzeri referanslardır. Sadece bu farklar Dünya’daki bilgi miktarını Mars’a göre katrilyonlarca kat daha fazla artırmaktadır.  Sadece insan çeşitliliği bile bilginin miktarını yüz milyarlarca kat daha fazla artırmaktadır. Bir toplumdaki insanlar ne kadar çok birbirine benziyorsa edinecekleri bilgi miktarı da o oranda az olacaktır. Çeşitlilik arttıkça bilgi miktarı ve dolayısıyla gelişim o oranda artacaktır. Milyonlarca insandan oluşan bir tolumda herkes yüzde yüz oranda birbirine benziyorsa orada kişi sayısı hariç tek bir insan varmış gibi bir tablo ortaya çıkacak dolayısıyla bilgi miktarı da aynı oranda az olacaktır. Milyonlarca insanın hepsinin ırkı, rengi, dili, cinsiyeti, dini, mezhebi,  ideolojisi, geleneği, kültürü, duygu, düşünce, boy, kilo, zevk, alışkanlık, meslek, irade, fizyonomi, biyoloji ve coğrafyası aynı olsaydı bütün bu insanların toplam değeri tek bir bireyinki ile eşdeğer olacaktır.  Dolayısıyla böyle bir toplumda bilgi artışı ve gelişim gerçekleşemez. Bu benzerlikler arttıkça bilgi ve gelişim azalacak, farklılıklar arttıkça da bilgi ve gelişim çoğalacaktır. Aynı şey bitki, hayvan ve madde çeşitliliği için de geçerlidir. Hangi tür olursa olsun çeşitliliğin artması aynı zamanda bilgi hacminin artması ile doğru orantılıdır. Cep telefonu ve bilgisayar üreticileri yazılım, ekran, pil ve diğer aksamı geliştirirken dünya genelindeki insan çeşitliliğini dikkate alarak bunu yaparlar. Bu teknolojilerde sağlanan başarının en önemli nedeni insan çeşitliliğidir. Sosyal paylaşım sitelerinde sağlanan üye sayısı ve işletim başarısının da birinci nedeni yine insan çeşitliliğidir. İnsan çeşitliliği dikkate alınarak sağlanan özgürlük ve olanaklar bu iletişim sektörüne birbirinden farklı milyarlarca kullanıcı kazandırmaktadır. İnsan çeşitliliği arttıkça ihtiyaçlar, yönelimler, haklar, yükümlülükler, kaynak ve kaynak kullanımları da artmakta ve bunlarla ilgili sürekli yeni düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu da hayatın her alanında yeni bilgi ve teknolojilerin gelişmesini sağlamaktadır. Dünyada ilk insanlardan günümüze kadar sağlanan kümülatif gelişmelerin iki ana nedeni vardır. Biri deneyim diğeri de artan insan ve nesne  çeşitliliğidir. İnsan çeşitliliği aynı zamanda ihtiyaç çeşitliliğinde artış demektir. Bu da gelişimi kaçınılmaz kılmaktadır. Böylece referanslar arttıkça her alanda daha çok bilgi ve gelişim gerçekleşmektedir. Sıfır referansın olduğu bir evrende bilgi sıfır düzeydedir.

Z. Abidin TOPRAK

 

Z.ABİDİN TOPRAK

Zamanın Yönü Tersine Döndürülebilir mi?

29.09.2023

         Her madde ve enerji bütün veya parçalar halinde uzayda yolculuk yapar. Madde ve enerji parçalarının bu yolculukta ileriye, geriye, yukarıya, aşağıya, sağa, sola ve bunların arasında kalan bütün açılarda hareket etmeleri mümkündür. Hareketin tek bir yönü olmakla birlikte gidilen yönün tersine geri dönmek, herha...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Aşırı hızlardaki sükunet

23.07.2023

Maddelerdeki elektronlar saniyede 300 bin kilometreye yakın hızlarda hareket ediyor. Dünya, kendi ekseni etrafında saatte 1670 km, Güneş’in etrafında saatte 107.000 km hızla dönüyor. Güneş, kendi etrafında saatte 7.000 km, bütün gezegenleriyle birlikte bir sistem olarak Samanyolu Galaksisi’nin etraf...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

İstemediğimiz olayları hayatımızın geçmişinden silmemiz mümkün mü? (Zaman oyunları)

02.06.2023

Masanızdaki kâğıda kalemle derin bir çizgi çiziyorsunuz. Çizginin izi, kâğıdın altındaki deri kaplamada da çıkıyor, hatta aynı çizginin izi derinin altındaki ahşap yüzeye de geçiyor. Sonra kağıttaki çizgiyi siliyorsunuz, deriyi deforme eden çizik izini de düzeltip eski durumuna getiriyorsunuz, daha sonra da ahşap ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Schrödinger’in Kedisi

30.04.2023

Schrödinger’in kedisiGünümüz dünya insanlarının yaklaşık % 95’i Schrödinger’in kedisinin hayatı...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Pencerenizden içeri girenler

31.12.2022

Açık bıraktığınız pencerenizden evinizin içine soğuk, dolu, toz böcek, gürültü, fare veya hırsız girebilir. Bunlar evinizin içine girdiğinde sizin için dört seçenek belirecektir. Bunlardan biri;...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Maddenin ana taşıyıcı kolonları

21.12.2022

Bir binayı taşıyan ana güç, kolonlarıdır. Bu yüzden en sağlam olması gereken de yine kolonlardır. Bu güvence insan için son derece önemlidir. Ne var ki her şeye rağmen bütün madde ve cisimler görece kolaylıkla parçalanabilirler. Bunun tek istisnası ise atom çekirdeğidir. ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Şeytan diyor ki;

13.12.2022

...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Tuğla

11.11.2022

      "Temeline harç olmak" ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Tanımsız

27.10.2022

Acıları yere gömmek vardı yeryüzünde mutlu kalmak İnsanlar gömüldü yere ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Görgüsüzlük

17.10.2022

...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Akıl ve acı

25.09.2022

George Floyd, ABD’nin beyaz polisi tarafından, diziyle boğazına 9 dakika boyunca bastırılmas...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

İyi bir kötülük türü yoktur

19.08.2022

En kötü kötülük iyi bir değer adına işlenen kötülüklerdir. Allah adına bir kötülük işlendiğinde  iki seçenek aktive olmaya başlar. Ya insanlar Allah’a teslimiyet göstermeye devam edip o kötülüğü meşru görecek, destekleyecek ve Allah’ın rızasını kazanm...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Ücretsiz güzellik merkezi

02.08.2022

İnsanların çoğu genellikle dışına yatırım yapıyor. Dışa yapılan yatırım zamanla bozulur. İçe yapılan yatırım ise kalıcıdır. Şöyle bir güzellik merkezi düşünün: -Her türlü kötü ahlak güzelleştirilir. ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Kadınlar ve erkekler

18.07.2022

...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Kadife Kaplı Çöpler

17.06.2022

              Evdeki halınızı severek almışsınız. Ama yorgan diye kimin üstünü o halıyla örterseniz üzerinden fırlatıp atacaktır. Buzdolabınız gayet güzeldir. Fakat içine ayakkabılarınızı koyarsanız kimse o dolabın kapısını açmayı istemez. Işıl ışıl parlayan güzel tencerenizi ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

İnsanlık hangi sonuca bağlanacak?

14.05.2022

         Dünyanın yaşanmaz hale gelmesi halinde insan neslinin devam etmesini sağlamak için önerilen en güçlü çözüm, başka bir gezegene taşınmak olarak belirtiliyor. Ancak yakın çevremizde yaşamaya elverişli bir gezegen olmadığından en iyimser haliyle böyle bir gezegenin bizden yüz mily...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Çeşitlilik

24.03.2022

        Çeşitlilik bir gereklilik midir, kaçınılmazlık mıdır, faydalı mıdır, zararlı mıdır ?  Bu soruların yanıtını bilmeden çoğu defa çeşitliliği bir engel olarak görür...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Hızlı Zaman Endişesi

24.02.2022

          Bir çocukla bir saatlik yolculuk yaptığınızda çocuk neredeyse her on dakikada bir size; "daha gelmedik mi" diye sorar. Başta yolculuğun bir saat süreceğini söylemiş olmanıza rağmen sık sık bu soruyla muhatap olursunuz. Siz çoğun sabırsızlığından, o da sizin sabrınızdan şikayet...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Kuantum

25.01.2022

         Kuantum fiziği veya kuantum mekaniği evreni “miktarlar” üzerinde açıklayan bir bilimdir. Buna nicem veya dalga mekaniği de denir. Kuanta, “miktar” demektir. Latince kökenli bu kelimenin orijinali  kuantus, yani “ne büyüklükte ne kadar” anlamındadır. Do...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Kuantum Belirsizlik İlkesi

24.12.2021

               Werner Heisenberg ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Çift Yarık Deneyi (Young Deneyi)

30.11.2021

          Çift yarık deneyi; fizik, optik ve kuantum fiziğine çok değerli katkılar sunmuş...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Kuantum Dolanıklık

25.11.2021

           Atom altı noktasal parçacıklardan her birinin diğeriyle aynı olan bir eş parçacığı vardır. Bunların birbirinden tek farkı biri hangi yöne doğru dönüyorsa eşi bunun tersi yönünde dö...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Yokluk

15.11.2021

             Yokluk denince çoğumuzun aklına içinde hiçbir şeyin bulunmadığı boş bir alan, ya da boş ve karanlık bir ortam gelir. Halbuki boşluk ve alan uzaya ait uç boyutlu bir varlıktır ve içinde hiçbir şey olmasa da bu alanlar yokluk demek değildir. Bunu böyle algılamamızın nedeni yokluğu, ona yakın bir va...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Kuantum Sıçraması

08.11.2021

             Kuantum sıçraması kavramı, ilk defa 1913’te Danimarkalı fizikçi Niels Bohr tarafından kullanılarak bilim literatürüne girdi. Bu, aynı zamanda modern atom teorisiydi. Buna göre atom çeki...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Işığın Gizemli Dünyası

21.10.2021

       ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Kaçınılmazlık

13.09.2021

Kaçınılmazlık deneyden daha güçlü bir argümandır. Deney düzeneklerinde hesaba katılmayan küçük bir ayrıntı olabilir ve bu ayrıntı yüzünden deneyin sonucu farklı çıkabilir veya sonuç aynı olduğu halde neden farklı olabilir. Fakat kaçınılmazlık alternatifsiz seçenektir.  Eğer  2+X = ? diye bir soru sorulursa hem X’in değeri için sonsuz s...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

SU

06.08.2021

Su, bir oksijen ve iki hidrojen elementinden oluşan kimyasal bir bileşiktir. Oksijenin yakıcı, hidrojenin de yanıcı olmasına karşın su yangın söndürücü bir özelliğe sahiptir. Tadı ve kokusu olmayan suyun rengi hafif mavidir. Bunun nedeni kırmızı dalga boylarındaki  ışığı bir miktar emmesidir.  Canlılar için su kaçınılmazdır. Bazı mikroo...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Büyüklük ve Küçüklüğü Tasarlamak

26.07.2021

Bir gün evinizin kapısını açıp içeri girdiğinizde evdeki eşyanın, olduğundan daha büyük veya daha küçük olduğunu görürseniz ne düşünürsünüz? Söz gelimi masanızdaki 30 santimetrelik cetvelin 3 metre kadar uzadığını, çamaşır makinanızın kibrit ku...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Algı Ötesi Tek Yönlülük

28.06.2021

Tabiatta çok değerli ve bir o kadar da cazip sırlar bulunmaktadır. Bu sırlar bazen algılarımıza sığmayan, bazen çok ilginç, bazen de evren içinde...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Canlılık

31.05.2021

  Eğer bir gün yürürken yol kenarında bulunan bir kaya parçasının kımıldadığını, hareket edip yürüdüğünü, sonra size dönüp gülümsediğini ve “gel” diye seslendiğini görürseniz, ya küçük dilinizi yutar ya da tabana kuvvet d...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Mesafeler

29.04.2021

               Mesafe nedir, mesafeler olmasaydı bütün her şey nasıl görünecekti, bilinen en uzun ve en kısa mesafe hangileridir, bunların arasındaki oransal ortalama ne kadardır? Bu mesa...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Her Şey Ne Kadardır? (Evrenin Miktarı)

30.03.2021

Evren beş ana varlıktan oluşuyor. Bunlar; uzay, zaman, madde, enerji  ve bilgidir. Evren 13.8 milyar yıl önce Big-Bang (Büyük Patlama) ile bir sıfır hacim içinde (yoktan) var edildi. Bu olay en b...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Kara Delikler

18.03.2021

Kara delikler birer maddedir. Kara delikleri anlamak için öncelikle maddenin nasıl oluştuğu, nasıl topaklandığı ve kütle çekim kuvvetinin uzay ve zamanı nasıl deforme ettiğini bilmek gerekiyor. Kütlesi olan her varlık kütle çekim...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Zamanda Yolculuk Yapılabilir mi?

17.02.2021

Aslında ışık ve ışık hızında yol alan enerji parçacıkları hariç diğer her şey zamanda yolculuk yaparlar. Yolculuk denince çoğu insan bunu uzayda  yapılan yolculuk olarak anlıyor. Teorik olarak yolculuk uzayda, zamanda ve ikisinde olmak üzere üç şekilde yapılabilir. Uzay veya zamanın  iki noktası  arasında alınan mesafeye yolculuk d...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

İhtiyaç, Kaynak ve Bölüşüm Problemi

12.02.2021

Eğer ihtiyaçlar sınırlı ve kaynaklar sınırsız olsaydı iktisat bilimine gerek olmazdı.  Tıpkı hastalık ve ölümün olmaması halinde tıp bilimine ihtiyaç duyulmayacağı gibi. Fakat insan ihtiyaçları sonsuz, dünya kaynakları ise sınırlıdır. Bu, ihtiyaç – kaynak ilişki...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Onu nasıl hayal etmek isterdiniz?

13.01.2021

Sevdiğiniz bir insanı nasıl hayal etmek istersiniz? Fiziğini, giyimini, yaşını, karekterini, eylem, düşünce ve yaklaşımlarını nasıl tasvir edersiniz? Sözgelimi onu kusursuz görebilir veya ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Adalet mi, İyilik mi?

27.11.2020

Adalet kavramı  iyilik veya kötülük kavramlarından daha farklı bir durumu ifade eder.  Adalet; iyilikte de kötülükte de eşit fırsatlara sahip olmayı ifade eder.  Yüce Alla...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Her Şeyin Teorisi (Sicim Kuramı)

23.11.2020

              Her şey ne demektir? Her şey bir şeyden mi yaratıldı ? Eğer böyleyse madde, enerji, zaman,...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Zaman, son yıllarda gerçekten hızla akıp gidiyor mu?

20.11.2020

Zaman, son yıllarda gerçekten hızla akıp gidiyor mu? ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Bu Akşam Her Şey Büyüyecek

16.11.2020

Bir pazar sabahı koltuğunuza yan uzanmış sehpadan kahvenizi yudumluyorsunuz. Ancak birazdan sıra dışı bir olay gerçekleşecek. Elinizi tekrar fincana uzattığınızda fincanınızın bir tas kadar büyüdüğünü göreceksiniz. Büyük bir şaşkınlıkla elinizi çekip fincana odaklanacaksınız. Şaşkınlığınız her saniye artmaktadır, çünkü fincan her saniye düzenli ...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Kadını ve Erkeği Tasarlamak

02.11.2020

Bir erkek için kadın ne kadar caziptir? Aynı şekilde bir kadın için erkek ne kadar caziptir? Her bir soruyu muhatabına sormak daha anlamlıdır. Henüz yaratılmazdan önce erkek-dişi veya kadın ve erkek gibi iki cazip cinsiyet kimin aklına gelebilirdi? Kim bunları tasarlayıp h...

Devamını Gör

Z.ABİDİN TOPRAK

Kapılardaki Yazı

30.10.2020

Adam hayretler içindeydi. Alacaklı olduğu herkes onar dakika arayla kendisine borcunu ödemeye geliyordu. Borçluların başına saksı mı düşmüştü, yoksa gece hep beraber rüya mı görmüşlerdi?  Hiçbir umudu kalmamışken bir anda iflastan kurtulmuş ve tekrar eski zenginliğine kavuşmuştu. Art...

Devamını Gör